คู่มือวิธีใช้เทอร์โมมิเตอร์อย่างมืออาชีพ วิธีการใช้งานที่แม่นยำและปลอดภัย
ในโลกของอุตสาหกรรมการผลิต ทุกองศาของอุณหภูมิล้วนมีความหมาย ลองนึกภาพโรงงานผลิตเหล็กกล้าที่ต้องควบคุมอุณหภูมิให้พอดิบพอดีเพื่อให้ได้โครงสร้างโมเลกุลที่แข็งแกร่ง หรือโรงงานอาหารที่ต้องรักษาอุณหภูมิให้คงที่เพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ หรือแม้แต่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ที่ต้องติดตามอุณหภูมิอย่างละเอียดเพื่อความปลอดภัยสูงสุด ในทุกกรณีเหล่านี้ เทอร์โมมิเตอร์อุตสาหกรรมคือหัวใจสำคัญของการควบคุมคุณภาพและความปลอดภัย
แต่เคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางครั้งผลิตภัณฑ์จึงไม่ได้มาตรฐาน ทำไมกระบวนการผลิตบางอย่างจึงใช้พลังงานสิ้นเปลืองเกินความจำเป็น หรือทำไมระบบความปลอดภัยจึงทำงานผิดพลาด คำตอบอาจอยู่ที่วิธีใช้เทอร์โมมิเตอร์อุตสาหกรรมที่ไม่ถูกต้องหรือไม่เหมาะสมนั่นเอง
วันนี้เรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับเทอร์โมมิเตอร์ วิธีใช้อย่างมืออาชีพกัน
ขั้นตอนการใช้งานเทอร์โมมิเตอร์แบบปรอทในอุตสาหกรรม
การใช้งาน thermometer ปรอท ในอุตสาหกรรมต้องทำอย่างระมัดระวังและถูกต้องตามหลักวิชาการ เพื่อให้ได้ผลการวัดที่แม่นยำและปลอดภัย มีขั้นตอนดังนี้
การเตรียมความพร้อม
- ตรวจสอบสภาพของเทอร์โมมิเตอร์ ต้องไม่มีรอยแตกร้าวหรือการแยกตัวของปรอทในหลอดแคปิลลารี
- ทำความสะอาดเทอร์โมมิเตอร์ด้วยน้ำยาทำความสะอาดที่เหมาะสม เช่น เอทานอล 70% เพื่อกำจัดคราบสกปรกที่อาจส่งผลต่อการวัด
- ปรับให้ระดับปรอทอยู่ต่ำกว่าอุณหภูมิต่ำสุดที่คาดว่าจะวัดได้ โดยการเคาะเบาๆ หรือใช้เครื่องหมุนเหวี่ยง (Centrifuge) ที่ออกแบบมาเฉพาะ
การติดตั้ง
- กรณีติดตั้งในท่อหรือถัง ให้ใช้เทปพันเกลียว PTFE (Polytetrafluoroethylene) พันรอบเกลียวของข้อต่อเพื่อป้องกันการรั่วซึม
- ขันเทอร์โมมิเตอร์เข้ากับตำแหน่งที่ต้องการวัด โดยใช้ประแจที่มีขนาดเหมาะสม ระวังอย่าใช้แรงมากเกินไปเพราะอาจทำให้แก้วแตกได้
- ตรวจสอบให้แน่ใจว่ากระเปาะปรอทจุ่มอยู่ในของเหลวหรือสัมผัสกับวัสดุที่ต้องการวัดอุณหภูมิอย่างน้อย 2/3 ของความยาวกระเปาะ
การอ่านค่า
- รอให้ระดับปรอทนิ่งสนิท ซึ่งอาจใช้เวลา 1-5 นาที ขึ้นอยู่กับช่วงอุณหภูมิและสภาพแวดล้อม
- อ่านค่าอุณหภูมิโดยให้สายตาอยู่ในระดับเดียวกับระดับปรอทเพื่อหลีกเลี่ยงความคลาดเคลื่อนจากมุมมอง (Parallax error)
- บันทึกค่าอุณหภูมิพร้อมกับเวลาที่ทำการวัด
การถอดและทำความสะอาด
- รอให้อุณหภูมิของเทอร์โมมิเตอร์ลดลงจนใกล้เคียงกับอุณหภูมิห้องก่อนถอด
- คลายเกลียวหรือข้อต่อด้วยความระมัดระวัง หากติดแน่นให้ใช้น้ำมันหล่อลื่นช่วยในการคลาย
- ทำความสะอาดเทอร์โมมิเตอร์ด้วยน้ำยาทำความสะอาดที่เหมาะสมกับสารที่สัมผัส เช่น ตัวทำละลายอินทรีย์สำหรับคราบน้ำมัน หรือกรดอ่อนสำหรับคราบตะกรัน
การเก็บรักษา
- เก็บเทอร์โมมิเตอร์ในกล่องหรือซองที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ เพื่อป้องกันการกระแทกและการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างฉับพลัน
- เก็บในที่แห้ง อุณหภูมิคงที่ และห่างจากแสงแดดโดยตรง
เทอร์โมมิเตอร์ วิธีใช้ให้ปลอดภัยและแม่นยำ
การใช้งานเทอร์โมมิเตอร์แบบปรอทในอุตสาหกรรมต้องคำนึงถึงความปลอดภัยและความแม่นยำเป็นสำคัญ ด้วยเทคนิคต่อไปนี้
การป้องกันการแตกของเทอร์โมมิเตอร์
- ใช้ปลอกป้องกัน (Thermowell) ที่ทำจากโลหะทนความร้อนและการกัดกร่อน เช่น Hastelloy หรือ Monel เพื่อป้องกันการกระแทกและการสัมผัสกับสารเคมีรุนแรง
- หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างฉับพลัน โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องวัดอุณหภูมิสูง ให้ค่อยๆ นำเทอร์โมมิเตอร์เข้าใกล้แหล่งความร้อนทีละน้อย
การเพิ่มความแม่นยำในการวัด
- ใช้เทคนิคการจุ่มเต็ม (Total immersion) โดยให้กระเปาะปรอทและหลอดแคปิลลารีจุ่มอยู่ในของเหลวหรือวัสดุที่ต้องการวัดทั้งหมด ยกเว้นส่วนที่ใช้อ่านค่า
- ในกรณีที่ไม่สามารถจุ่มเต็มได้ ให้ใช้เทคนิคการจุ่มบางส่วน (Partial immersion) โดยจุ่มให้ลึกตามที่ระบุไว้บนเทอร์โมมิเตอร์ และใช้สูตรคำนวณแก้ไขค่าความคลาดเคลื่อนจากแท่งปรอทที่อยู่นอกจุดวัด (Emergent stem correction)
การลดความคลาดเคลื่อนจากแรงดันอุทกสถิต (Hydrostatic pressure)
- ในกรณีที่ต้องวัดอุณหภูมิของของเหลวในถังลึก ให้ติดตั้งเทอร์โมมิเตอร์ในแนวนอนหรือทำมุมเอียงเล็กน้อย เพื่อลดแรงดันที่กระทำต่อกระเปาะปรอท
- ใช้เทอร์โมมิเตอร์ที่มีการชดเชยแรงดัน (Pressure-compensated thermometer) ซึ่งมีช่องว่างเหนือปรอทที่บรรจุก๊าซเฉื่อยภายใต้ความดัน ช่วยต้านทานแรงดันจากภายนอก
การป้องกันการปนเปื้อนจากปรอท
- ใช้เทอร์โมมิเตอร์ที่มีการเคลือบปรอทด้วยสารเทฟลอน (Teflon-coated mercury) ซึ่งช่วยป้องกันการแตกกระจายของปรอทหากเกิดการแตกหัก
- ติดตั้งเทอร์โมมิเตอร์ในตำแหน่งที่สามารถตรวจสอบการรั่วไหลได้ง่าย และมีอ่างรองรับ (Drip pan) ใต้จุดติดตั้งเพื่อเก็บปรอทที่อาจรั่วไหล
การเพิ่มความไวในการตอบสนอง
- เลือกใช้เทอร์โมมิเตอร์ที่มีกระเปาะปรอทขนาดเล็กและผนังบาง ซึ่งจะตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิได้เร็วกว่า
- ในกรณีที่ต้องการความไวสูงแต่ยังคงต้องการความทนทาน ให้ใช้เทอร์โมมิเตอร์แบบกระเปาะคู่ (Double-bulb thermometer) ซึ่งมีกระเปาะเล็กอยู่ภายในกระเปาะใหญ่
การลดความคลาดเคลื่อนจากการแผ่รังสีความร้อน
- ในการวัดอุณหภูมิของก๊าซร้อน ให้ใช้เทอร์โมมิเตอร์ที่มีการป้องกันการแผ่รังสี (Radiation shield) ซึ่งมีลักษณะเป็นท่อโลหะหลายชั้นหุ้มรอบกระเปาะปรอท
- ติดตั้งเทอร์โมมิเตอร์ให้ห่างจากแหล่งความร้อนที่แผ่รังสีโดยตรง เช่น ผนังเตาเผา หรือท่อไอน้ำ
การสอบเทียบและการบำรุงรักษา
- ทำการสอบเทียบเทอร์โมมิเตอร์เป็นประจำตามระยะเวลาที่กำหนด โดยใช้เทอร์โมมิเตอร์มาตรฐาน (Standard thermometer) ที่ได้รับการรับรองจากสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ
- ตรวจสอบจุดศูนย์องศา (Ice point) ของเทอร์โมมิเตอร์เป็นประจำ โดยแช่ในน้ำแข็งบดละเอียดที่อิ่มตัวด้วยน้ำ หากมีความคลาดเคลื่อนให้ทำการปรับแก้ค่าที่อ่านได้
- เก็บบันทึกประวัติการสอบเทียบและการซ่อมบำรุงอย่างละเอียด เพื่อติดตามความเสื่อมและวางแผนการเปลี่ยนทดแทน
สรุป
จากห้องควบคุมในโรงงานผลิตเซมิคอนดักเตอร์ไปจนถึงแท่นขุดเจาะน้ำมันกลางทะเล การวัดอุณหภูมิที่แม่นยำคือกุญแจสำคัญสู่ความสำเร็จในทุกภาคส่วนของอุตสาหกรรม การเรียนรู้วิธีใช้เทอร์โมมิเตอร์อุตสาหกรรมอย่างถูกต้องจึงไม่ใช่แค่ทักษะ แต่เป็นศิลปะที่จะช่วยยกระดับมาตรฐานการผลิตและความปลอดภัยในโรงงานของคุณให้สูงขึ้น
หากคุณกำลังมองหา เทอร์โมมิเตอร์ ดิจิตอล หรือเทอร์โมมิเตอร์ ชนิดต่างๆ ที่ไว้ใจได้ในเรื่องคุณภาพ ความแม่นยำ และราคาที่บอกได้เลยว่าคุ้มค่า ต้องที่ udysupply ผู้จัดจำหน่ายและนำเข้าเทอร์โมมิเตอร์คุณภาพระดับสากล
Pingback: เทอร์โมมิเตอร์ ประโยชน์ที่แฝงอยู่ในทุกอุตสาหกรรม