เจาะลึก เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล (Bimetallic Temperature Gauge)

อุณหภูมิ ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่มีบทบาทในแทบทุกแง่มุมของชีวิต ตั้งแต่การควบคุมสภาพแวดล้อมในบ้านเรือน การปรุงอาหาร ไปจนถึงกระบวนการผลิตอันซับซ้อนในภาคอุตสาหกรรม การวัดอุณหภูมิอย่างแม่นยำจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้มั่นใจในคุณภาพ ความปลอดภัย และประสิทธิภาพของงาน

หนึ่งในอุปกรณ์วัดอุณหภูมิที่ได้รับความนิยมมายาวนาน คงหนีไม่พ้น “เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล” (Bimetallic Temperature Gauge) ด้วยความเรียบง่าย ทนทาน และราคาที่เข้าถึงได้ ทำให้เกจชนิดนี้ยังคงถูกใช้งานอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน แม้จะมีเทคโนโลยีการวัดอุณหภูมิแบบใหม่ๆ เกิดขึ้นมากมาย

บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกทุกแง่มุมของเกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล ตั้งแต่หลักการทำงาน ชนิดและประเภท ข้อดี-ข้อเสีย การใช้งาน ไปจนถึงการเลือกใช้และการบำรุงรักษาอย่างถูกวิธี เพื่อให้คุณเข้าใจและสามารถเลือกใช้เกจชนิดนี้ได้อย่างเหมาะสมกับงานของคุณ

ไขความลับไบเมทัลเบื้องหลังเกจวัดอุณหภูมิ

เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล อาศัยหลักการทางฟิสิกส์ง่าย ๆ ที่เรียกว่า “การขยายตัวทางความร้อน” แต่เบื้องหลังความเรียบง่ายนี้ ซ่อนความชาญฉลาดในการออกแบบเอาไว้ มาดูกันครับว่ามันทำงานอย่างไร หัวใจหลัก คือ “แผ่นไบเมทัล”

แผ่นไบเมทัล ประกอบด้วยโลหะสองชนิดที่มีค่าสัมประสิทธิ์การขยายตัวต่างกัน เชื่อมติดกันไว้เป็นแผ่นเดียว เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น โลหะทั้งสองจะขยายตัว แต่ขยายตัวในอัตราที่ไม่เท่ากัน และโลหะที่ขยายตัวมากกว่า จะ “ดัน” ให้แผ่นไบเมทัลโค้งงอไปทางด้านของโลหะที่ขยายตัวน้อยกว่า

การโค้งงอของแผ่นไบเมทัล จะถูกเชื่อมต่อกับกลไกเชิงกล เช่น เฟือง หรือ ขดลวดสปริง กลไกนี้จะทำหน้าที่ขยายการเคลื่อนไหวเล็กๆ ของแผ่นไบเมทัล และแปลงเป็นการหมุนของเข็มบนหน้าปัด และยิ่งอุณหภูมิสูงขึ้น แผ่นไบเมทัลยิ่งโค้งงอมาก เข็มก็จะหมุนไปมาก แสดงค่าอุณหภูมิที่สูงขึ้น

สรุปง่าย ๆ เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล เปลี่ยน “ความร้อน” เป็น “การขยายตัว” แล้วเปลี่ยน “การขยายตัว” เป็น “การเคลื่อนที่เชิงกล” สุดท้ายก็แปลง “การเคลื่อนที่” เป็น “ค่าอุณหภูมิ” ที่เราอ่านได้บนหน้าปัดนั่นเองครับ

เจาะลึกชนิดและประเภทของเกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล

ถึงแม้ว่าหลักการทำงานจะเหมือนกัน คือใช้แผ่นไบเมทัลในการตรวจจับอุณหภูมิ แต่เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล ก็มีหลากหลายรูปแบบ ออกแบบมาเพื่อให้เหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกันไป ลองมาดูกันครับว่ามีแบบไหนบ้าง

• แบ่งตามลักษณะการใช้งาน

อันดับแรกจะเป็นแบบติดตั้ง (Wall Mounted) นิยมใช้ติดตั้งบนผนัง แผงควบคุม หรือเครื่องจักร เพื่อแสดงผลอุณหภูมิในตำแหน่งที่ต้องการ ต่อมาคือแบบจุ่ม ออกแบบมาสำหรับจุ่มลงในของเหลว เพื่อวัดอุณหภูมิของของเหลวนั้นๆ มักมีก้านยาวสำหรับจุ่มลงไปในภาชนะ

และแบบก้าน จะคล้ายแบบจุ่ม แต่มีก้านที่สั้นกว่า เหมาะสำหรับวัดอุณหภูมิในตำแหน่งที่เข้าถึงยาก เช่น ในท่อ หรือในเครื่องจักร

• แบ่งตามรูปแบบการแสดงผล

แบบเข็ม จะแสดงผลด้วยเข็มชี้บนหน้าปัด เป็นแบบที่พบเห็นได้ทั่วไป อ่านค่าได้ง่าย และแบบดิจิตอล ที่จะแสดงผลเป็นตัวเลขบนหน้าจอ มีความแม่นยำสูงกว่าแบบเข็ม และสามารถส่งสัญญาณไฟฟ้าเพื่อควบคุมอุปกรณ์อื่นๆ ได้

• แบ่งตามช่วงการวัดอุณหภูมิ

เกจแต่ละรุ่น จะมีช่วงการวัดอุณหภูมิที่แตกต่างกัน เช่น -50 ถึง 50 องศาเซลเซียส, 0 ถึง 100 องศาเซลเซียส, หรือ 0 ถึง 300 องศาเซลเซียส เป็นต้น ต้องเลือกใช้เกจให้เหมาะสมกับช่วงอุณหภูมิที่ต้องการวัด

การเลือกใช้เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล ควรพิจารณาจากลักษณะงาน ช่วงการวัด ความแม่นยำที่ต้องการ และงบประมาณ เพื่อให้ได้เกจที่เหมาะสมกับการใช้งานมากที่สุด

ชั่งน้ำหนัก ข้อดี-ข้อเสีย เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล

เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัลเป็นเทคโนโลยีที่ได้รับความนิยมมายาวนาน แต่ก็เหมือนกับอุปกรณ์ทุกชนิด ที่มีทั้งข้อดีและข้อเสีย มาดูกันครับว่ามีอะไรบ้าง

• ข้อดี

มีโครงสร้างแข็งแรง ทนต่อการกระแทกและแรงสั่นสะเทือนได้ดี เหมาะกับสภาพแวดล้อมที่สมบุกสมบัน เช่น ในโรงงานอุตสาหกรรม และไม่มีความซับซ้อนในการใช้งาน อ่านค่าได้ง่าย ไม่ต้องใช้ทักษะพิเศษ

ทั้งนี้ เมื่อเทียบกับเทอร์โมมิเตอร์แบบอื่นๆ เช่น เทอร์โมคัปเปิล หรือ RTD เกจแบบไบเมทัลมีราคาที่ถูกกว่ามากทำงานโดยอาศัยหลักการทางกล จึงไม่ต้องพึ่งพาแหล่งจ่ายไฟ สะดวกในการใช้งานในพื้นที่ที่ไม่มีไฟฟ้า มีหลายรูปแบบ หลายขนาด ให้เลือกใช้ตามความเหมาะสมของงาน

• ข้อเสีย

มีความแม่นยำต่ำกว่าเทอร์โมมิเตอร์แบบอื่น ๆ และอาจมีความคลาดเคลื่อน โดยเฉพาะเมื่อใช้งานไปนานๆ รวมถึงแผ่นไบเมทัลใช้เวลาในการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ อาจไม่เหมาะกับงานที่ต้องการการวัดที่รวดเร็ว

มักมีช่วงการวัดอุณหภูมิที่จำกัด อาจไม่เหมาะกับการวัดอุณหภูมิที่สูงมาก ๆ หรือต่ำมาก ๆ และอาจได้รับผลกระทบจากความชื้น ฝุ่นละออง หรือการกัดกร่อน ส่งผลต่อความแม่นยำในการวัด

เลือกใช้ & ดูแลรักษา เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล ให้ใช้งานได้ยาวนาน

เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัลขึ้นชื่อเรื่องความทนทาน แต่การเลือกใช้และการดูแลรักษาที่ถูกวิธี ก็จะช่วยยืดอายุการใช้งาน และรักษาความแม่นยำของเกจได้ มาดูกันครับว่ามีอะไรบ้าง

• การเลือกใช้ 

ต้องเลือกเกจที่มีช่วงการวัดอุณหภูมิ ครอบคลุมอุณหภูมิที่ต้องการวัด เผื่อช่วงไว้เล็กน้อยก็ได้ เช่น ต้องการวัดอุณหภูมิน้ำร้อน อาจเลือกเกจที่วัดได้ถึง 120 องศาเซลเซียส เผื่อกรณีน้ำร้อนจัด และพิจารณาความแม่นยำที่ต้องการ งานบางอย่างอาจต้องการความแม่นยำสูง บางอย่างอาจไม่ต้องการมาก อย่าลืมเลือกขนาดหน้าปัด และรูปแบบ (ติดตั้ง จุ่ม ก้าน) ให้เหมาะสมกับการใช้งาน และพื้นที่ติดตั้ง

หากต้องใช้งานในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง เช่น มีความชื้นสูง มีฝุ่นมาก หรือมีสารเคมีกัดกร่อน ควรเลือกเกจที่มีคุณสมบัติ ทนทานต่อสภาพแวดล้อมนั้น ๆ ตรวจสอบมาตรฐาน และการรับรอง เพื่อให้มั่นใจในคุณภาพ และความปลอดภัย

• การบำรุงรักษา

เช็ดทำความสะอาดหน้าปัด และตัวเกจ เป็นประจำ เพื่อป้องกันฝุ่น คราบสกปรก และการกัดกร่อน ตรวจสอบการทำงานของเกจ เป็นระยะ สังเกตว่าเข็มเคลื่อนที่ ราบรื่นหรือไม่ มีการติดขัดหรือไม่ และควรสอบเทียบเกจ เป็นประจำ โดยเฉพาะ หากใช้งานในงานที่ต้องการความแม่นยำสูง การสอบเทียบ จะช่วยให้มั่นใจว่า เกจยังคงมีความแม่นยำ ตามมาตรฐาน เมื่อไม่ใช้งาน ควรเก็บเกจไว้ในที่แห้ง และปลอดภัย ป้องกันการกระแทก และความเสียหาย

สรุป

หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจ “เกจวัดอุณหภูมิแบบไบเมทัล” มากขึ้น ไม่ว่าจะเลือกใช้ ติดตั้ง หรือบำรุงรักษา ก็ทำได้อย่างมืออาชีพ แต่ถ้ายังไม่แน่ใจ หรือต้องการคำแนะนำเพิ่มเติม อย่าลังเลที่จะติดต่อ UDY Supply ผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องมือวัด ที่พร้อมให้บริการด้วยสินค้าคุณภาพ และคำปรึกษาจากทีมงานผู้เชี่ยวชาญ เพราะเราเชื่อว่า “การวัดที่แม่นยำ คือจุดเริ่มต้นของความสำเร็จ”

UDY Supply – Your trusted partner in measurement.