เปรียบเทียบการใช้งานบอลวาล์วกับวาล์วประเภทอื่น ๆ เลือกแบบไหนดี ?

หลังจากเราได้กล่าวถึง Ball Valve กันไปแล้วในหลาย ๆ บทความ และได้มีการเกริ่นทิ้งเอาไว้บ้าง ว่านอกจากบอลวาล์วก็ยังมีวาล์วชนิดอื่น ๆ อีกมากมาย ที่ทำหน้าที่เป็น “วาล์วเปิดปิด” หรือ “วาล์วควบคุมการไหล” โดยบทความนี้เราจะมาทำการเปรียบเทียบการใช้งานบอลวาล์วกับวาล์วประเภทอื่น มาดูกันว่าเมื่อเทียบกันแล้ว เลือกใช้งานวาล์วชนิดไหนถึงจะดีที่สุด
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ “วาล์วเปิดปิด” ได้ที่นี่

เปรียบเทียบการใช้งานบอลวาล์วกับวาล์วประเภทอื่นที่มีการทำงานใกล้เคียงกัน

การจะเปรียบเทียบการใช้งานบอลวาล์วกับวาล์วประเภทอื่น ๆ ก็ต้องเลือกจากประเภทของวาล์วที่มีการทำงานคล้าย ๆ กัน นั่นก็คือการเปิดปิดและควบคุมการไหล ซึ่งก็ทำให้เราได้ชนิดของวาล์วที่มีความใกล้เคียงกับ Ball Valve ได้ทั้งหมด 5 ประเภทด้วยกัน มาดูกันเลยว่าวาล์วแต่ละชนิดจะทำงานได้ดีกว่าบอลวาล์วหรือไม่ และ เหมาะกับการเลือกใช้งานอย่างไรกันบ้าง

• Plug Valve

หากจะหาวาล์วสักหนึ่งชนิด ที่มีรูปแบบการใช้งานคล้ายกับ Ball Valve มากที่สุด เรามั่นใจว่าจะต้องเป็น Plug Valve อย่างแน่นอน โดยหลักการทำงานนั้นเหมือนกับบอลวาล์วแทบทุกอย่าง แตกต่างกันเฉพาะในส่วนของ “บอล” เท่านั้น ซึ่งในส่วนของ Plug Valve จะใช้เป็นลักษณะของ “ปลั๊ก” แทน โดยจะเป็นวัสดุทรงกระบอกหรือทรงกรวย ที่เจาะรูตรงกลางเอาไว้ นิยมใช้กับของเหลวที่มีอนุภาคแขวนลอย หรือมีความหนืดสูงอย่างเช่น น้ำมันดิบ เป็นต้น ใช้แรงในการเปิดปิดมากกว่า Ball Valve เล็กน้อย โดยรวมแล้วค่อนข้างคล้ายกันเลยทีเดียว

• Butterfly valve

หากนับเฉพาะคุณสมบัติของการเปิดปิด Butterfly Valve เป็นอีกหนึ่งชนิดของวาล์วที่พบเห็นได้บ่อย ๆ การทำงานจะใช้มี “ลิ้นวาล์ว” หรือเรียกเป็นทางการหน่อยก็จะเป็น “ดิสก์วาล์ว” คอยทำหน้าที่ปิดกั้นอยู่ เมื่อเปิดวาล์วก็จะเป็นการหมุนให้ลิ้นวาล์วมีช่องว่างให้ของไหลผ่านไป เมื่อเทียบกับ Ball Valve แล้ว Butterfly Valve จะเหมาะสำหรับการใช้กับท่อขนาดใหญ่ ถึง ใหญ่มาก เช่น ท่อประปาขนาดใหญ่ หรือ ใช้ในระบบบำบัดน้ำเสีย มีโอกาสรั่วซึมมากกว่า ทนแรงดันสูงได้ดี ควบคุมการไหลได้พอสมควร แต่อาจไม่ใช่จุดเด่นสักเท่าไหร่

• Gate valve

Gate valve หรือที่นิยมเรียกกันว่า “ประตูน้ำ” เป็นวาล์วที่นิยมใช้กับระบบที่ต้องควบคุมของเหลวปริมาณมาก ๆ เช่น ในระบบชลประทาน หรือ ท่อส่งน้ำมัน เป็นต้น ว่าด้วยเรื่องของการใช้งาน จะค่อนข้างแตกต่างจาก Ball Valve โดยสิ้นเชิง โดยการทำงานจะมีลิ้นวาล์ว (Gate) คอยทำหน้าที่ปิดกั้นของเหลว ซึ่งจะเปิดปิดจากการหมุนบริเวณก้านวาล์ว เพื่อยกลิ้นวาล์วให้เลื่อนขึ้น จนเกิดช่องว่างให้ของเหลวไหลผ่าน เมื่อปิดก็หมุนให้ลิ้นวาล์วลงมาอยู่ที่เดิม ขั้นตอนการเปิดปิดใช้ระยะเวลานานกว่าบอลวาล์วพอสมควรเลยทีเดียว

• Globe valve

สำหรับงานที่มีความซับซ้อน ต้องการความแม่นยำในการควบคุมการไหล Globe Valve เป็นตัวเลือกที่เหมาะสมมากที่สุด โดยลิ้นวาล์วจะทำการเปิดปิดด้วยการเลื่อนขึ้นลง ซึ่งจะมาปิดบริเวณบ่าวาล์วแบบพอดี พร้อมลักษณะของวาล์วที่ทำให้เกิดการหักเลี้ยวก่อนเล็กน้อย ทำให้สามารถควบคุมแรงดันของเหลวได้เป็นอย่างดี เมื่อเทียบกับ Ball Valve แล้ว จะใช้ระยะเวลาการเปิดปิดมากกว่า แต่ก็มาพร้อมความแม่นยำในการควบคุมของไหลที่ดีกว่ามาก โอกาสรั่วซึมน้อย นิยมใช้กับระบบไอน้ำในโรงงานไฟฟ้า หรือ ระบบควบคุมการไหลของสารเคมี เป็นต้น

• Needle valve

ปิดท้ายด้วย Needle Valve หรือ “วาล์วเข็ม” เป็นวาล์วที่มีบทบาทสำคัญ ในการควบคุมการไหลที่ต้องการความละเอียดสูงมาก ถึงมากที่สุด เนื่องจากวาล์วมีขนาดที่เล็ก เมื่อเทียบกับวาล์วชนิดอื่น ๆ ที่เรากล่าวถึงในบทความนี้ เทียบกับ Ball Valve แล้ว การเปิดปิดทำได้ค่อนข้างช้า แต่จะมีคุณสมบัติด้านการควบคุมการไหลอย่างแม่นยำมาทดแทน มักจะติดตั้งอยู่คู่กับตัววัดแรงดัน นิยมใช้สำหรับระบบที่มีแรงดันสูง เช่น ระบบจ่ายแก๊สในห้องแล็ป หรือ ในระบบหัวฉีดน้ำมันเชื้อเพลิงในรถยนต์ ก็มีการใช้วาล์วชนิดนี้เช่นเดียวกัน

ตารางเปรียบเทียบคุณสมบัติเด่นของวาล์วชนิดต่าง ๆ เทียบกับ Ball Valve

บทส่งท้าย