ชนิดของ Check Valve การแบ่งประเภทอย่างไร ?

การแบ่งชนิดของ Check Valve นั้นทำได้หลากหลายแบบ โดยแบ่งชนิดใหญ่ ๆ ตามรูปแบบกลไกการทำงาน ซึ่งจะอยู่ในส่วนของกลไกที่ทำให้ตัววาล์ว เปิด หรือ ปิด เพื่อควบคุมทิศทางการไหล ขณะเดียวกันในวาล์วที่มีกลไกเหมือนกัน ก็อาจดูแบ่งย่อยออกมาได้อีกหลายแบบ ขึ้นอยู่กับชนิดของวัสดุของตัวเช็ควาล์วนั้น ๆ อีกด้วย มีทั้ง สแตนเลส , เหล็กหล่อ , ทองเหลือง , PVC และ อาจเป็นวัสดุพิเศษในงานเฉพาะบางอย่าง เป็นต้น
อ่านเพิ่มเติม หากอยากรู้ว่า วัสดุของ Check Valve แต่ละชนิดมีคุณสมบัติต่างกันอย่างไร

5 ประเภทของ Check Valve ที่ได้รับความนิยมใช้งานมากที่สุด

เนื่องจากความหลากหลายของประเภทการใช้งาน เราจึงขอยกเอา Check Valve แบบต่าง ๆ ที่นิยมใช้งานมากที่สุดในไทยมาฝากผู้อ่านทุกท่าน ซึ่งเราเตรียมมาถึง 5 ประเภทด้วยกัน แต่ละประเภทก็จะมีกลไกการทำงานที่ต่างกันออกไป ซึ่งเราจะไม่ขอกล่าวถึงคุณสมบัติพิเศษบางอย่าง ที่อาจมีการเพิ่มเข้ามาในวาล์วที่ถูกนำไปใช้ในงานเฉพาะ เน้นกล่าวถึงโครงสร้างโดยพื้นฐานของ Check Valve ชนิดนั้น ๆ เพียงเท่านั้น ไปดูกันเลยว่าทั้ง 5 ประเภทของวาล์วที่เรานำมาฝาก จะเป็นอย่างไร

• Swing Check Valve

ขอเริ่มต้นกันที่ “สวิงเช็ควาล์ว” ซึ่งเป็น Check Valve ที่น่าจะพบได้บ่อยที่สุดแล้ว เนื่องจากนิยมใช้งานในครัวเรือน หรือในงานที่อาจไม่ได้มีแรงดันมากนัก เชื่อว่าเป็นชนิดของวาล์วกันกลับที่เก่าแก่ที่สุด สามารถใช้ได้เฉพาะในการติดตั้งแนวนอนเท่านั้น รูปแบบการทำงานจะใช้ดิสก์วาล์วแบบสวิง หากเป็นทิศทางที่ถูกต้องดิสก์จะเปิดให้ของไหลผ่านไป หากมีการไหลย้อนกลับตัวดิสก์จะปิดทำวงานโดยอัตโนมัติ เหมาะกับระบบที่มีอัตราการไหลต่อเนื่อง ไม่เหมาะกับระบบที่มีการไหลเป็นจังหวะ มักพบใช้งานในระบบน้ำทั่วไป

• Ball Check Valve

สำหรับในระบบที่ของไหลมีความหนืดสูง หรือ มีสิ่งปนเปื้อนมาพร้อม ๆ กับของไหลด้วย นิยมใช้ “บอลเช็ควาล์ว” ภายในระบบจะมีลูกบอลทำหน้าที่แทนที่ดิสก์วาล์ว ในกรณีที่มีการไหลในทิศทางที่เหมาะสม บอลจะไม่ทำการขัดขวางการไหล แต่เมื่อมีการไหลย้อนกลับมา บอลจะไปอุดบริเวณทางเข้าในทันที เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการไหลกลับ นิยมใช้อย่างแพร่หลายในระบบบำบัดน้ำเสีย ด้วยกลไกการทำงานที่เรียบง่าย ทำให้มีความทนทานสูง และ ไม่จำเป็นต้องบำรุงรักษาเป็นประจำ

• Dual Plate Check Valve / Double door Check Valve

Dual Plate Check Valve หรือบางครั้งอาจถูกเรียกว่า Wafer Check Valve ลักษณะกลไกการทำงานบริเวณดิสก์วาล์วจะคล้ายกับ “ปีกผีเสื้อ” โดยเป็นลักษณะแผ่นครึ่งวงกลมสองแผ่นมาประกบกัน หากน้ำไหลในทิศทางที่ถูกต้อง แผ่นดิสก์วาล์วทั้งสองก็จะเปิดออก เมื่อเกิดการไหลย้อนกลับมา จะดันให้แผ่นวาล์วทั้งสองหุบกลับมาปิดผนึกจากกลไกที่เสริมแรงด้วยสปริง ทำให้เกิดการปิดผนึกที่รวดเร็ว นิยมใช้กับระบบท่อส่งของไหลขนาดใหญ่ เช่น ท่อประปาขนาดใหญ่ , ท่อส่งน้ำมัน หรือ ท่อในระบบก๊าซที่ใช้ในกลางทะเล เป็นต้น

• Spring Check Valve

“สปริงเช็ควาล์ว” วาล์วที่มีกลไกการทำงานค่อนข้างเงียบเชียบ ไม่เหมือนกับชนิดของ Check Valve รูปแบบอื่น ๆ ที่มักจะมีเสียงกระแทกในเวลาที่เกิดการย้อนกลับ กลไกการทำงานจะเป็นดิสก์วาล์วที่มีการติดสปริงเอาไว้ หากมีการไหลในทิศทางที่ถูกต้อง วาล์วจะทำการเปิดออกตลอดเวลา แต่เมื่อแรงดันจากการไหลลดน้อยลง หรือ เกิดการไหลย้อนกลับ สปริงก็จะดันให้ดิสก์วาล์วปิดผนึกในทันที สามารถติดตั้งได้ทั้งในแนวตั้งและแนวนอน อาจไม่เหมาะกับระบบที่มีแรงดันต่ำมาก

จะรู้ได้อย่างไร ? ว่าชนิดของ Check Valve แบบไหน เหมาะกับการใช้งานมากที่สุด

จากการแนะนำถึง Check Valve ในแบบต่าง ๆ น่าจะทำให้ผู้อ่านเข้าใจแล้วว่า เช็ควาล์วที่ใช้กันที่นิยมมีแบบไหนกันบ้าง แต่ก็อาจจะยังมีข้อสงสัยอีกหลายข้อ โดยเฉพาะข้อสงสัยที่ว่า “จะรู้ได้อย่างไร ? ว่าควรเลือกแบบไหน” ในกรณีนี้วิธีที่ง่ายที่สุด คือการปรึกษากับผู้จัดจำหน่ายเช็ควาล์วโดยตรง ว่ามีวัตถุประสงค์จะนำไปใช้งานในรูปแบบใด แล้วควรเลือกวาล์วประเภทอะไร เลือกวัสดุอย่างไรดี ไม่ควรตัดสินใจเลือกซื้อ Check Valve หากไม่มีความมั่นใจโดยเด็ดขาด ยกเว้นการใช้งานในครัวเรือนทั่วไป ซึ่งเราแนะนำได้เลยว่าใช้แบบสวิงก็เพียงพอ

บทส่งท้าย